29 maja 2012

Folwark zwierzęcy na żywo

Kilka dni temu wylęgły się pisklęta. Niestety, z siedmiu podłożonych jaj tylko jedno perliczę, dwa dni po terminie. Reszta to siedem, jak jeden mąż, z naszych siedmiu jaj, zielononóżek, w ciągu jednego dnia. 100 % wylęgalności osiągnęły jaja lęgowe od naszych kurek, u kilku osób, które się zaopatrzyły, i u nas też jak się okazało.
Pisklaczki są silne i aktywne. Zaakceptowały jedynego odmieńca, który na razie niewiele się od nich różni. Jest tak samo w paseczki, w podobnych kolorach i układzie, tylko nieco mniejszy i wydaje z siebie inny głos.


Natomiast Felicja to prawdziwa mutacja, może zabawna dla miłośnika zwierząt (tzw. wegetarianina i ekologa na wzniesionej chorągwi ideowej), rozczulająca dla sentymentalnych panienek i starszych pań oraz niedopieszczonych starych kawalerów, ale... denerwuje mnie to, co jej ludzie zrobili. Bo zrobili jej prawdziwe kuku.
Uczeni człowiekowaci trzymają bydło kozie w wielkiej hali podzielonej na partycje. I zarządzają po swojemu tym, co Matka Natura obmyśliła najdoskonalej. Kiedy koza rodzi koźlę pozwalają jej karmić je przez dni kilka siarą, po czym zabierają je do osobnego działu, gdzie wiele takich maleństw przebywa i ludzie zaczynają je codziennie pocieszać sztucznym preparatem mlekowym (krowim), potem jeszcze sianem, paszą treściwą (nie wiadomo co zawierającą...), owsem i kiszonką. Koźlęta rosną we własnym otoczeniu, zamknięte w boksach i hali i nie widzą ani matek ani ciotek, ani samców, ani świata. Bo nie wypuszcza się ich na pastwisko, nawet, gdy majem trawa bujna i zielona, bo podobno gdzieś na zachodzie Europy komary zakażają kozy śmiertelnym wirusem i prewencja obowiązuje także u nas. Stoją więc, jedzą z rąk ludzkich (pracowników najemnych), i nabywają szczególnych nawyków (u ludzi powiedzielibyśmy: przekonań).
Tę szczególność widać szczególnie dopiero, gdy skonfrontować owo koźlątko z życiem prawdziwym i zdrowo rosnącym i rozwijającym się od lat stadem.
W efekcie żyje ono na uboczu tego stada, nie łączy się w ogóle z kozami i innymi dziećmi kozimi, ani nawet nie wykazuje żadnego tym zainteresowania. Jest flegmatyczne, powolne, istny Tadek Niejadek, przez kilka dni początkowych nie ciekawiło go pastwisko, wąchało jedynie trawę i kichało.
Trzyma się nóg pasterza/rki, i nieważne właściwie kogo, byle miał/a on/a dwie nogi. Po tygodniu o tyle się poprawiło, że Fela zaczęła rozróżniać smaki traw i ziół i zjadać niektóre z widocznym zadowoleniem. I ćwiczę ją przy pomocy Koli w reaktywności na bodźce. Jest bowiem nieposłuszna i uparta, jak rozwydrzony jedynak ludzki. Włazi w szkodę i żadne ostrzeżenia, a nawet uderzenia kijkiem w zadek nie pomagają. Wystarczy jednak, aby Kola pobiegła z impetem za nią (na rozkaz), zaczyna się żwawiej ruszać i nawet biegnie, dołączając prędko (a jednak to potrafi!) do stada. Nie bryka, nie podskakuje, nie biega radośnie, jak inne koźlęta, chowane z matkami i na koźlim mleku.


Najlepiej czuje się z Anią, która ją rozpieszcza w wolnej chwili (obecnie bardzo mało, albo i wcale jej nie ma...). Inne kozy w zagrodzeniu, w sadzie albo za oborą, a Felicja w ogródku, na tarasie, tup tup, zajada sianko, popija wodą, pcha się do mieszkania, gdzie obwąchuje miski psów i kotów, po czym zawiesza się na koszu z drewnem. Pcha się też do domu sąsiadów, to nie śmiech. Trzyma się także ich nogi. Stado pędzę gdzie indziej, a ona spokojnie zostaje przy obcych. Ludziach. Oni są jej stadem. Niestety. Bo najwięksi naturalni wrogowie przecież.
Jej instynkt jest przeinaczony, spaczony, i odłącza ją od wspólnego umysłu i mocy stada, którym kierują się tworzące je kozy. Biegnie gdzieś w krzywą przestrzeń bez celu, bo przecież - te wyrwane naturze z objęć dzieci rosną, dojrzewają, rodzą własne dzieci, pozwalają je sobie odebrać, i tak w koło macieju. I co mamy? Kozę z wielkim cycem, wiecznie zapalnym, ze słabym instynktem macierzyńskim, inteligentną, kontaktową wobec ludzi, ale wrogo nastawioną do innych kóz, nawet z własnego klanu (patrz historia naszych białasek, ich trudnego macierzyństwa, i osobistego konfliktu Zofiji i Misi).


Co do kaczek, mają się świetnie. Rosną z dnia na dzień. Co rano oglądam nowe zmiany w kształcie i charakterze. Bawią mnie. Choć jedzą jak najęte i z rasą francuską nie mają nic wspólnego (jak na razie żadnego czarnego piórka). Zabawne stworzonka. Brudzące, owszem, z wielkim apetytem, ale z charakterem i swoistą inteligencją. Gusia je pilnie strzeże przed kurami i innymi zagrożeniami, pokazuje nowe drogi i czuwa jak anioł stróż. Widzę, że się dziewczyna realizuje jako matka-opiekunka, całkowicie. Zarzuciła także znoszenie własnych jaj.

24 maja 2012

Urzędowa bomba z opóźnionym zapłonem albo niewybuch

Urząd przysłał papier. Ale wysłał go dokładnie 18 (miało być w terminie do 18, ale nie będziem się spierać z urzędowym umysłem) i dokument dotarł 21, bo w trakcie był oczywiście łykend. No, powiedzmy, że się załapał na nów księżyca i zaćmienie, widoczne na szczęście-nieszczęście tylko w Azji, co zaowocowało niesamowitym spotem reklamowym hongkongowskiej telewizji, promującym igrzyska Euro2012 w nastroju drugiej wojny światowej (niektórzy twierdzą, że trzeciej) rozgrywanej na Stadionie w Warszawie przez drużynę polską, a może raczej chińską, sądząc po rysach twarzy, do wtóru melodii "Rozszumiały się wierzby płaczące" z chińskim tekstem. Słowami nie wiadomo jakimi, ale może tylko odpowiednikiem naszych lubelskich babuszek "koko koko", kto to wie?
I co w tym dokumencie? Ano, że mamy w ciągu 2 tygodni nanieść zaznaczone poprawki w naszym wniosku. Ok, jakie one są? Ano, adres korespondencyjny w nieodpowiedniej rubryce, kod pocztowy itp. duperele. Po owych 2 tygodniach urząd zapewne w trybie jakichś swoich kolejnych proceduralnych okresów określi się względem onych i przyśle odpowiedź. Na tak albo i nie.
Tymczasem w takim razie Euro-Spoko dotrwamy i przekonamy się, czy będą te zamachy, na które wsie czekają, czy też nie. A potem zadecydujem. Czy ryzykować współpracę z tak kapryśnym, nieprzewidywalnym, flegmatycznym i nieodpowiedzialnym partnerem, czy może onże sam się załamie. Pod naporem chińskiej mądrości, która gola w bramkę wkopnęła najwcześniej ze wszystkich i bomba wzięła i wybuchła.

Na pocieszenie makaronu narobiłam wczoraj. Z kilograma mąki z biedronki i 5 jaj i szklanki wody i szczypty soli. Nie mamy co robić z jajami, więc wpadłam na pomysł makaronowy. Krojenie jeszcze mi nie wychodzi, ale co tam, to tylko wygląd. Smak za to wreszcie taki, jaki pamiętam z dzieciństwa. Moja mama długo makaron sama robiła i nauczyła mnie tego. Zarzuciła tę sztukę w latach 90-tych. Zjadłyśmy zatem na kolację świeżutki makaron z zeszłorocznymi jagodami. Nie da się opowiedzieć satysfakcji.

17 maja 2012

Barania niespodzianka


Wczoraj zaczęło się chmurzyć. Ale pogoda wytrwała do popołudnia. Choć Ania już rano, jadąc z naszą znajomą Martą od Kóz, osiedleńcem z trzeciej wsi, za Wisłę, do Jastrzębca donosiła mi, że leje i minęła burzę gdzieś w okolicach Sokołowa Podlaskiego.
Dzień był przez ten wczesny poranny wyjazd mocno poszarpany i stresujący dla mnie. Dużo fizycznej pracy. Zajrzałam w efemerydy, no, tak, Księżyc paradował przez początek znaku Barana (fizyczność, waleczność, samodzielność) w kwadraturze do mojej planetarnej obsady Koziorożca. Obliczyłam też szybko, że w okolicach czasu planowanego powrotu Ani będzie przechodził na tle Urana. - "Ho, szykuje się niespodzianka!" - pomyślałam. Ale nic innego nie przyszło mi do głowy, niż owa burza i deszcz, które szły z Polski i szły i widać ich nie było. A czekaliśmy z sąsiadami z utęsknieniem tego dżdżu, bo wszystko już akurat zostało posiane, przedwczoraj także fasola jaś i dynie, nasze i pani Wiery, na spółkę, na jej poletku za chatą.
Poradziłam sobie metodycznie i spokojnie, bez pośpiechu z karmieniem kaczek, dojeniem, mlekiem, nastawiłam ser i poszłam z kozami na trawę do pani Ziny. Zgodnie z charakterem znaku Barana jej syn właśnie zjechał z miasta i odpalił kosiarkę, aby ściąć ów trawnik, na którym kozy tak pięknie się pasły. Cóż, przeniosły się na inny nieużytek wioskowy i tam dojadły, aż nas lekki deszczyk do obejścia z powrotem zagnał.
Zapakowałam kozy do obory, nakarmiłam kaczki, z trudem usuwając z drogi Gusię, która jest w nich po prostu zakochana i je adoptowała. Mały kaczy inwalida zdechł w końcu i pochowałam go w lesie.

Nareszcie zjechała Ania. Z owego Jastrzębca, gdzie z Martą na spółkę kupowały tegorocznego koziołka alpejskiego z hodowli Instytutu Genetyki i Hodowli Zwierząt Polskiej Akademii Nauk . Wyszłam z domu i oczom nie mogłam uwierzyć. Stała, śmiejąc się i trzymając jakieś drobniutkie brązowe stworzenie z pomarańczowymi kolczykami w uszkach.
- A co to? Wzięłaś koziołka do nas? Coś się stało? - zdumiałam się i nagle zajarzyłam, że właśnie dzieje się owa planowana przez niebo niespodzianka.
- Nie - śmiała się dalej Ania.
- No, więc co to jest?
- Przyjrzyj się lepiej, patrz!
- Dziewczynka! Dokupiłaś kózkę!
- No, wreszcie zgadłaś!



I tak Felicja zjawiła się w naszej zagrodzie. Jest ponad miesiąc młodsza od naszych trzebieńców, ale miesiąc starsza od Żuczków. Mimo to Żuki jej dorównują posturą. Koźlę nie widziało nigdy pastwiska, było wcześnie odstawione od matki i karmione sztucznie, mlekowym preparatem i paszą. Co czuć, bo pachnie chemicznie.
Powstał problem gdzie ją umieścić. Koziołki zaczęły ją obwąchiwać i bombardować rogami w zbyt dużej liczbie. Zatem zdecydowałyśmy się przenieść Tynkę do boksu białasek i zostawić nabytek wespół z Melą, naszą księżniczką. Która przy rasowej urodzie nowej kózki stała się momentalnie wice-księżniczką. Dostała też imię Fela. Aby zadość się stało pewnemu mojemu twórczemu pomysłowi z lat młodzieńczych, gdy popełniłam pewne psychodeliczne opowiadanie o dwóch "siostrach" Feli i Meli.
No, i także przywiozła ze sobą deszcz. Który zasnuł niebo chmurami na dłużej. I tak mamy teraz angielską pogodę, dzięki czemu mogę cokolwiek posiedzieć przy komputerze i wszystko wam opowiedzieć.

14 maja 2012

Schrony przy okazji

Przerwa w notatkach, bo i nie ma o czym specjalnie pisać. Ochłodziło się na Ogrodników. Ania okryła sadzonki pomidorów w folii kapturkami z gazety i dobrze je podlała wieczorem. Przetrwały bez problemu. Mówiono o przymrozkach, ale do nas jakoś nie dotarły.
Urząd odwlekł proceduralny termin decyzji wiążącej jeszcze do 18. Jesteśmy właściwie na progu rezygnacji z całości projektu. Bo co, jeśli decyzja będzie jedynie wskazaniem błędów do poprawki i wejdą w życie kolejne tygodnie, a może miesiące procedur zatwierdzających? Ktoś kogoś robi na szaro, ewidentnie.
Póki co zaczęłyśmy to, na co nas stać osobiście i na co mamy już zezwolenia załatwione lub po prostu ich nie trzeba. Czyli naprawiamy podłogę w dawnym śpichlerzyku. Powstała wylewka pod kuchnię z piecem chlebowym i pod komin. Przy okazji zasklepiona została betonowa dziura odwiecznego silosa na podwórzu, w którą notorycznie wskakiwały kozy i gęś i trzeba je było wydostawać sposobem. W ten sposób powstała niechcący kolejna piwniczka zewnętrzna.
Niedawno dowiedziałam się w rozmowie z byłą właścicielką, że na siedlisku w czasie wojny były wykopane dwie dziury w ziemi zakryte deskami przysypanymi ziemią, które służyły za schron rodzinie podczas przechodzenia wojsk, raz niemieckich, raz ruskich. I okolicznych potyczek niemiecko-rosyjskich. ("Nas nie zaczepiali", no, ale raz pocisk wybuchł na tyle blisko, że podmuch wywalił okno od wschodniej strony, które zostało z grubsza załatane, ale dopiero my ubytek naprawiłyśmy porządnie). Właśnie potem zrobiono w jednej ów silos, a w drugiej w latach 60-tych sklep, czyli ziemiankę, czyli piwnicę zewnętrzną. W razie czego zatem mamy dwa schrony...
Kaczęta rosną i są teraz w fazie brzydactw. Chłodne dni spędzają w zagródce w koziarni, na ściółce z siana i słomy. Bardzo nie lubią, gdy jest brudno i mokro wokół nich, krzyczą wtedy razem wniebogłosy. A paskudzą i wychlapują wodę wyjątkowo prędko.

A poza tym na sąsiednim blogu koniarskim pan Jacek zamieścił wpis, do którego i ja się nieco przyczyniłam, oddając się wspomnieniom.

9 maja 2012

Schłodzenie

Tuż po pełni 6 maja 30-stopniowy upał zelżał i pojawiło się ochłodzenie. I nieco deszczu spadło, i troszeczkę zagrzmiało, tak symbolicznie bardziej, niż burzowo. W nocy zapowiadano przymrozki, więc przetrzymałyśmy kupione sadzonki pomidorów w łazience. Dziś zaczęło robić się cieplej, więc Ania umieściła je już w ziemi pod folią.

Jedna kaczuszka nie rośnie. Dostaje czasem drgawek. Reszta ma się świetnie, rośnie w oczach i domaga się jedzenia dosłownie co pół godziny (w dzień, w nocy na szczęście już śpi). Z kaszy przeszły na ziemniaki, tłuczone z dodatkiem paszy dla małego drobiu i czasem dodatkami w rodzaju gotowanego jajka, twarogu, serwatki lub zsiadłego mleka.
Dokupiłyśmy zatem dwa worki ziemniaków-sadzeniaków, które na targu chodzą po 20 groszy za kilogram i rolnicy proszą się, aby kupić. Mają nadmiar, bo w zeszłym roku obrodziły.

Kozy pasą się od rana do zmierzchu na świeżutkiej bujnej trawie i mleczu. Sprzyja to kontaktom sąsiedzkim i rozmowom przy drodze i ogrodzeniach. O zdrowiu (nasi staruszkowie mają jakby coraz więcej dolegliwości, ale trzymają się dzielnie) i o zwierzętach. I o różnych rolniczych doświadczeniach, w hodowli i uprawie tego i owego. I o przetworach tego i owego. I smakach, apetytach, przepisach. O polityce nie. Ani o końcu świata też.

6 maja 2012

Krótko o długim łykendzie

Długi łykend za nami, choć nie nasz. Było nieco towarzyskiego zawirowania dzień po dniu, nakładającego się na tradycyjne 1-majowe sadzenie ziemniaków oraz codzienne serowarzenie i pasienie kóz. W upale. Z napojów tequila, czerwone wino, piwo i nalewka zmiękczały serca. Ale i pokazywały słabości, głównie u śpiochów. A z mięs grillowanych najlepsza okazuje się, jak na mój gust koźlęcina.
Kwitnie sad jabłoniowy. Nie ma nic szczęśliwszego, niż pogadać z sąsiadką przy płocie pod gałęziami białych kwiatów huczącymi od pszczół.
Kaczusie rosną równie szczęśliwie.